Oyun Bilgisayarı Nasıl Kurulur?

Tam boy kasalar

Tam boy kasalar, hem Extended-ATX anakartlar, hem de standart tam boy ATX anakartlar sığacak şekilde tasarlanmıştır. Genellikle 22-24 inç boyunda, 18-20 inç uzunluğundadırlar ve 8 inç'ten fazla genişliğe sahiptirler.

Belirli orta boy kasalara Extended ATX anakartlar sığıyor olsa da Extended ATX anakartı kullanmak istiyorsanız ya da kapsamlı bir soğutma sistemi veya ek depolama alanı kullanmayı düşünüyorsanız tam boy bir kasa isteyeceksiniz. Tam boy kasalar ayrıca Mini-ITX anakartları içine alabilirler ancak kurulumu bu şekilde yapmanınz belirli bir avantajı yoktur.

Orta boy kasalar

Orta boy kasalar standart tam boy ATX anakartlara uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. Genel olarak orta boy kasa en yaygın kasa boyutudur. Boyutları oldukça değişkenlik gösterebilir ancak bu tip kasalar genellikle 18-20 inç boyunda, 17-20 inç uzunluğunda ve 6-8 inç genişliğindedir.

Bu kasalar, genellikle birkaç grafik kartı, birkaç sabit sürücü ve iyi bir soğutma sistemi içeren bir oyun kurulumu için yeterli alan sunar.

Küçük boy kasalar

Küçük boy kasalar veya küçük form faktörü (SFF) kurulumları kompakttır ve mini-ITX anakartlar gibi daha küçük anakart tipleri içine sığacak şekilde tasarlanmıştır.

SFF kurulumları son birkaç nesilde önemli ilerleme kaydetmiş olsa da özellikle mini-ITX anakartları kullanan küçük boy kasalar, bileşenleri ve soğutma sistemini iyi bir şekilde planlamanızı gerektirir ve kurulum tamamlandığında yükseltme için pek alan bırakmaz. Örneğin, yarım boy GPU'lar gibi küçük kurulumlar için özel üretilen bileşenler kullanmanız gerekebilir.

Bu nedenle ilk kez kurulum yapacak olanlara SFF kurulumlarını tavsiye etmiyoruz. Ancak önceden bir iki kurulum yaptıysanız SFF kurulumu eğlenceli bir uğraş olabilir.

İstediğiniz boyuta karar verdikten sonra ona en yakın boyuttaki kasayı bulun. Belirli bir boyuta karar veremediyseniz tercihi büyük boyuttan yana kullanmak daha faydalıdır. Daha büyük boyutlu bir kasa ile çalışmanız daha kolay olur ve gelecekte bilgisayarınızı yükseltirken daha rahat edersiniz.

Bununla birlikte, biraz büyük bir kasa tercih etmek faydalı olsa da aşırı büyük kasalar her zaman daha iyi olmayabilir: İyi soğutulmayan büyük kasalarda sıcak noktalar olabilir.

Her boy için farklı fiyatta kasalar mevcuttur, o nedenle bütçenize uygun bir kasa bulmanız çok zor olmayacaktır. Daha pahalı kasalar ses yalıtımı, daha yüksek kaliteli malzeme, çıkarılabilir sürücü kafesleri ve daha şık görünümlü kablo yönetimi gibi üst düzey ve kullanışlı özelliklere sahip olabilirler. Ancak genellikle bu özelliklerin performans üzerinde fark edilebilir bir etkisi yoktur.

Merkezi İşlem Birimi (CPU)

İşlemci olarak da bilinen Merkezi İşlem Birimi (CPU), esasen bilgisayarınızın beynidir. Mucize burada gerçekleşir. Bir bilgisayar programı çalıştığında işlemciye aslında daha çok göreve benzeyen bir dizi talimat gönderir. İşlemci her talimatı yerine getirir ve bir görevi gerçekleştirmeleri gerektiğinde diğer bileşenlere sinyaller gönderir.

İhtiyaçlarınız için uygun olan CPU'yu seçerken size yardımcı olacak iki ana performans ölçütü vardır: Çekirdek sayısı ve saat hızı.

Çekirdek sayısı, CPU'nun kaç işlemcisi olduğunu bize söyler. Diğer bir deyişle, CPU'nun aynı anda kaç görevi gerçekleştirebileceğini gösterir.

Saat hızı CPU'nun her bir görevi ne kadar hızlı gerçekleştirebileceğini gösterir.

Bazı ileri düzey işlemcilerde her çekirdeğin birden çok iş parçacığını çalıştırmasını ve iş parçacıklı yazılımlarda daha iyi performans sunmasını sağlayan hyper-threading özelliği bulunur.

İpucu: Modern işlemcilerin çoğu çok çekirdeklidir. Birçok modern oyun da bundan faydalanmak üzere tasarlanmıştır. Bu nedenle en az dört çekirdekli bir işlemci tercih etmeniz gerekir. Oyununuzu kaydetmek ve yayınlamak gibi daha fazla görevi aynı anda yapmaya başladığınızda daha çok çekirdeğin faydasını görebilirsiniz.

Anakart

Ana devre kartı olan anakart tüm bileşenlere bağlıdır. İşlemci doğrudan anakartın üzerine yerleştirilir (işlemciniz ve anakartınız birbiriyle uyumlu olmalıdır, Intel® Masaüstü Uyumluluk Aracı size bu konuda yardımcı olabilir) ve grafik kartları, sabit sürücüler, bellek, optik sürücüler, kablosuz bağlantı kartları gibi diğer tüm bileşenler anakarta entegredir.

Anakart seçeneklerinizi sınırlandırmanın bir yolu, boyuta göre alışveriş yapmaktır. En yaygın form faktörleri Extended ATX, ATX, Micro-ATX ve Mini-ITX anakartlardır.

• Extended ATX anakartlar en büyük olandır (12x13 inç veya 12x10,1 inç) ve genellikle sekiz RAM yuvasına sahiptir (maksimum 128 GB RAM için).
• ATX anakartlar biraz daha küçüktür (12x9,6 inç) ve genellikle dört RAM yuvasına sahiptir.
• MicroATX anakartlar da (9,6x9,6 inç) dörde kadar RAM yuvasına sahip olabilir.
• Mini-ITX anakartlar dördünün arasındaki en küçük form faktörüne sahip olup (6,7x6,7 inç) genellikle iki RAM yuvasına sahiptir.

İpucu: Her bileşenin anakarta takılması gerekir, bu nedenle şimdiki ve gelecekteki donanımın sığabileceği kadar büyük bir anakart seçin.

Bellek (RAM)

Random Access Memory (RAM) bilgisayarınızın kısa süreli belleğidir. Erişimi, bilgisayarınızın uzun süreli belleğine erişmekten (depolama, örn. bir SSD veya sabit sürücü) daha kolaydır ama aynı zamanda geçicidir.

Bilgisayar aktif olarak kullandığı verileri, yani işlemcinin okuması ve yürütmesi gereken talimat listelerini burada saklar. İhtiyacınız olan RAM miktarına karar vermek biraz zor olabilir. Kullanacağınızdan daha fazla RAM almak paranızı boşa harcamaktan başka bir işe yaramazken RAM'in yetersiz olması da performansı olumsuz etkiler.

Kurulumunuz için en doğru RAM miktarını seçmek en iyisidir. Genele bakılacak olursa, ortalama bir oyun sistemi 8-16 GB RAM'e ihtiyaç duyar.

RAM satın alırken göz önünde bulundurmanız gereken en önemli konu anakartınızın ve işlemcinizin neyi destekleyebildiğidir. Sisteminizin desteklediğinden daha hızlı bir RAM, sisteminizin özelliklerine uyum sağlamak için hızını düşürecektir.

Sisteminize RAM satın alırken izleyebileceğiniz daha detaylı bir kılavuz için RAM kılavuzumuza göz atın.

İpucu: Yüksek hızlı bir RAM tercih ederseniz Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP) desteği sunan bir RAM alın. Yüksek hızlı RAM, hız aşırtması yapılmadığı sürece standart (pazarlandığından daha düşük) hızda çalışır ve Intel® Extreme Memory Profile'in (Intel® XMP) önceden tanımlı ve test edilmiş profilleriyle hız aşırtmak ise kolaydır.

Grafik İşleme Birimi (GPU)

Entegre ve ayrı olmak üzere iki tür grafik işlemcisi vardır.

Entegre grafik işlemcileri, işlemciyle birlikte gelir. Bunlar zaman içinde önemli ölçüde gelişmiş olsa da henüz ayrı grafik kartları kadar güçlü değildir.

Anakarta PCIe* aracılığıyla takılan, büyük ve güçlü bir bileşen olan ayrı grafik kartları, video belleği ve (genellikle) aktif bir soğutma sistemi gibi kendine ait kaynaklara sahiptir. Ayrı grafik kartı, günümüzün ağır ve grafik bakımından yoğun oyunlarını oynayan oyuncular için olmazsa olmaz bir bileşendir. Ciddi oyuncular diledikleri çözünürlükte en az 60 kare/sn (FPS) hızını tutarlı bir şekilde üreten grafik kartlarını tercih edebilir (daha düşük değerler donmaya neden olur). Sanal gerçeklik oyunu oynamak isteyen oyuncularsa en az 90 FPS kare hızını tutarlı bir şekilde üreten kartları tercih etmelidir.

İpucu: Ekran kartı, kare hızını etkileyen tek bileşen olmadığı için kurulumda dengeyi yakalamak önemlidir. Aksi hâlde başka bir yerde performans darboğazları yaşayabilirsiniz.

İpucu: Üst düzey grafik kartları pahalıdır. Maliyeti düşürmeniz gerekiyorsa önceki nesle bakmanızı öneririz. Eski nesil ekran kartları, benzer sonuçları daha düşük fiyatlarla sunabilir.

Depolama: Katı Hâl Sürücüleri (SSD'ler, Intel® Optane™ Hafıza dâhil), Sabit Disk Sürücüleri (HDD'ler)

İki ana depolama tipi mevcuttur: Solid state sürücüler (Intel® Optane™ Bellek dahil olmak üzere SSD'ler) ve sabit disk sürücüler (HDD'ler). Bir SSD veya HDD seçmenin kendi içinde artıları ve eksileri mevcuttur. Ancak ille de sadece birini seçmek zorunda değilsiniz.

HDD'ler verileri dönen bir tablada depolar. Bu tablalar veri depolamak için manyetik bir malzeme kullanır ve verilere mekanik bir kol yardımıyla erişilir.

HDD'lerde iki form faktörü mevcuttur:

• 2,5 inç modeller dizüstü bilgisayalarda yaygındır ve 5400 RPM hızında dönerler (dakika başına devir)
• 3,5 inç modeller masaüstü bilgisayarlarda yaygındır ve genellikle 7200 RPM hızına ulaşan yüksek devirlerde dönerler.

SSD'ler veri depolamak için NAND tabanlı flash bellek kullanır. Bu bellek bir USB flash sürücüsünde kullanılan flash belleğe benzer ancak ondan daha hızlı ve güvenilirdir. Depolanan veriye erişmek için mekanik kol yerine entegre işlemciler kullanırlar. Bu sayede SSD'ler HDD'lere kıyasla çok daha hızlıdır ve mekanik arıza yapma ihtimalleri daha hızlıdır Ancak SSD'lerin sağladığı hıza ve kolaylığa ulaşmak daha maliyetlidir ve SSD'ler gigabayt başına genellikle HDD'lerden daha pahalıdır.

Modern SSD'ler iki protokole sahiptir:

• Seri Gelişmiş Teknoloji Bağlantısı (SATA), iki protokol arasında daha eski olanıdır ve daha yüksek gecikme süresi ile daha düşük bant genişliğine sahiptir
• Geçici Olmayan Bellek Express* (NVMe*), daha yüksek performans elde etmek için PCI Express* arayüzünü kullanır

Geleneksel SSD'lere ve HDD'lere ek olarak hız farkını gidermeye yardımcı olan bir seçenek mevcuttur: Intel® Optane™ bellek depolama hızlandırıcı. Intel® Optane™ bellek, sık kullanılan verileri ve erişim modellerini depolayarak daha yavaş sürücüleri (özellikle HDD'leri) hızlandırmak üzere 3D Xpoint bellek teknolojisini kullanır. Intel® Optane™ bellek, en sık hangi oyunları oynadığınızı öğrenir ve bu veriyi kullanarak oyun başlatma ve seviye yükleme sürelerini hızlandırır.

İpucu: Birini seçmek zorunda değilsiniz. Çoğu kullanıcı, önyükleme sürücüsü olarak küçük bir SSD (işletim sistemi, oyunlar ve diğer programlar için) kullanırken maksimum depolama kapasitesi için diğer bölmelerini daha ucuz olan HDD'ler ile doldurur.

Güç Kaynağı Birimi (PSU)

Güç kaynağı birimini (PSU) seçmek her kurulumun en önemli adımlarından biridir. Güç kaynağının mevcut ve gelecekteki tüm bileşenlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için kaliteli ve yeterince güçlü olması gerekir. Ayrıca iyi bir garantisinin olması iyi olur.

Güç kaynakları modüler olmayan, yarı modüler ve tam modüler olmak üzere üç çeşittir.

• Modüler olmayan PSU'larda tüm kablolar kalıcı olarak bağlanmıştır. Bu en ucuz seçenektir ancak kullanmayacağınız tüm kabloları saklayacak bir yere ihtiyacınız olacaktır. Kullanılmayan çok sayıda kablo, kablo yönetimini zorlaştırarak hava akışını engelleyebilir ve sonuç olarak bilgisayarınızın performansını etkileyebilir.
• Yarı modüler PSU'lar çoğu insan için en iyi seçenektir. Bu birimler, önemli birtakım kablolar bağlanmış olarak gelir ve tam modüler tiplerden daha ucuzdur.
• Tam modüler PSU'lar ile çalışmak yarı modüler PSU'lar ile çalışmaktan da kolaydır ancak bu ekstra rahatlığın genellikle yüksek bir bedeli olur.

Sistem Soğutma - İşlemci Soğutma ve Kasa İçinde Hava Akışı

Bilgisayarınızı soğutmanın iki temel yolu vardır: Hava ile soğutma ve sıvı ile soğutma.

Hava ile soğutma, sisteminizdeki sıcak havanın çıkmasını sağlamak ve bileşenlerin aşırı ısınmasını önlemek için fanları kullanır. Hava ile soğutmanın başlıca avantajları, maliyet ve kurulum kolaylığıdır (fanlar daha küçük olduğundan kalabalık bir kasanın içine yerleştirilmesi daha kolaydır). Hava ile soğutmanın en büyük dezavantajı ise yarattığı kısıtlamalardır. Sıcak havayı bileşenlerden uzaklaştırmak için kasanın içinde etkili bir hava akışı olması gerektiğinden, hava akışını kısıtlayan herhangi bir şey sorun yaratabilir.

Sıvı ile soğutma, bileşenlerdeki ısıyı emmek ve kısıtlamanın daha az olduğu bir alana (radyatörün yerleştirildiği konum) taşımak üzere sıvı bir soğutucu (damıtılmış su gibi) kullanır. Sıvı soğutma, kasanın içindeki hava akışından daha az etkilenir ve bu nedenle belirli bileşenlerin soğutulmasında daha etkilidir. Sıvı ile soğutmanın dezavantajı, genellikle tipik bir hava ile soğutma sisteminden daha büyük ve kurulumu daha zor olmasıdır; aynı zamanda daha pahalıdır.

Genel sistem soğutmasına ek olarak özel bir işlemci soğutucu da satın almanız gerekir. Hem hava hem de sıvı ile soğutma seçenekleri olan işlemci soğutucular doğrudan işlemciye monte edilir. İşlemci soğutucu satın alırken işlemcinizle uyumlu ve kurulumunuza uygun boyutta olup olmadığını kontrol ediniz.

İpucu: Hava ile soğutulan bir sistemde daha fazla fan her zaman daha iyi soğutma anlamına gelmez. Fanın kalitesi ve yerleştirilme şekli de fark yaratır.

Donanım Birimleri

Monitörler, klavyeler, fareler, kulaklıklar ve diğer donanım birimleri genellikle kişisel tercihlere bağlıdır. Bunları bileşenlerinizle birlikte satın almanız gerekmez ancak sisteminizi kurduktan sonra ayarlarını yapmak için bir ekrana, klavyeye ve fareye ihtiyacınız olacak.

İpucu: Çevre birimlerini seçerken kurulumunuzun dengeli olması gerektiğini unutmayın. Dünyanın en iyi bileşenlerine saip olmanıza rağmen 1080p, 60 Hz bir monitör kullanıyorsanız donanımınızdan en iyi şekilde faydalanamazsınız.

işletim sistemi (OS)

Son olarak da, tüm bileşenleri kasaya topladıktan sonra bir işletim sistemi kurmaya hazırlanmanız gerekir. İşletim sistemi, bilgisayarın donanımı ve programları arasındaki iletişimin kurulmasına yardımcı olan çok önemli bir yazılımdır.

Bilgisayarınızın işletim sistemini önceden hazırlamak için hangi işletim sistemini bilgisayarınıza yüklemek istediğinize karar verin ve yükleyicisini bir USB flash belleğe indirin. Windows* 10 için yükleyiciyi buradan indirebilirsiniz. Windows* gibi ücretli bir işletim sistemi yüklüyorsanız bir ürün anahtarına ihtiyacınız olacak.

İpucu: Plastik kapağı çıkarmanız gerekmez, işlemciyi takarken oluşan gerilim kapağın çıkmasına neden olur. Kapağı kendiniz çıkarmaya çalışırsanız altındaki kırılgan pimlere zarar verebilirsiniz.

İpucu: İşlemci yalnızca tek bir yönde yerine oturur ve oturması için güç kullanmak gerekmez. İşlemciyi oturtmak için nazikçe oynatabilirsiniz ancak üstüne bastırmayın, itmeyin veya yuvaya girmesi için başka bir şekilde zorlamayın.

İpucu: M.2 SSD diğer depolama yapılandırmalarını sınırlandırabilir (özellikle SATA tabanlı ve PCIe* AIC depolama alanlarını), bu nedenle depolamayı planlarken anakartınızın kullanıcı kılavuzuna başvurun.

Sorun giderme: Anakartınız yeni taktığınız M.2 SSD'yi depolama alanı olarak tanımıyorsa bunu BIOS'ta manuel olarak yapılandırmanız gerekebilir (BIOS talimatları için anakartınızın kullanıcı kılavuzuna başvurun).

İpucu: Kazara büyük bir damla gelmesini önlemek için termal macunu öncelikle boş bir kağıt parçasının üzerine sıkın.

İpucu: Soğutucunuza önceden termal macun uygulanmış olmasına rağmen siz farklı bir termal macun kullanmak istiyorsanız termal macunu %90 izopropil alkol ve hav bırakmayan bir bez ile silebilirsiniz. Arabalarda kullanılan kağıt havlulardan kullanmanızı tavsiye ederiz.

İpucu: Soğutucuyu anakarta takarken basıncın eşit şekilde dağılmasını sağlamak için vidaları çapraz düzende sıkın. Kafanız karıştıysa bu süreç kılavuzda ayrıntılı bir şekilde tarif edilmiş olacaktır.

Sorun giderme: Soğutucuyu takarken sorun yaşarsanız endişelenmeyin. İşlemcinin ısı yayıcısı ve soğutucu üstündeki termal macunu temizleyip yeniden uygulayın ve soğutucuyu tekrar takın.

İpucu: Altın parmaklar arasındaki çentik tam ortada değildir. Bu çentiğe bakarak RAM'in aşağısını ve yukarısını tespit edin ve RAM'i doğru şekilde hizalayın.

Sorun giderme: RAM'i yerine takmak nispeten kolay olsa da bazen ilk denemede tam oturmayabilir. Bilgisayarınızı açmaya çalıştığınızda açılmıyorsa ilk olarak RAM'i yeniden yerine oturtmayı deneyin. Bazı anakartlarda RAM'i takmanıza yardımcı olan ve sizin hareket ettirmeniz gerekmeyen tutucu bir kilit bulunur. Tüm anakartlarda da hareket eden en az bir kilit vardır. Bu kilit genellikle RAM'in yan tarafındaki bir dişe takılır.

İpucu: Anakartı monte etmeden önce kasanın anakart aralayıcıları takılı olmalıdır. Bunlar genellikle ucunda diş bulunan bir vida somununa benzer. Gereksiz aralayıcıları takmayın.

İpucu: Bölmeleri bulmakta veya kasanızda hangi tür bölmelerin olduğunu anlamakta zorlanıyorsanız kasanızın kullanıcı kılavuzuna başvurun.

İpucu: İşletim sistemi yükleyiciyi önceden oluşturun.

Sorun giderme: Bilgisayarınız hiç açılmıyorsa güç kaynağıyla ilgili bir sorun olabilir.

Sorun giderme: Bilgisayar açıldığı hâlde ekranda hiçbir şey görmüyorsanız veya açılmıyor gibi görünüyorsa özellikle güç kabloları başta olmak üzere tüm kabloların bağlı olup olmadığını kontrol edin.

İpucu: BIOS'a klavyenizle girmeyi denediğinizde başarılı olamıyorsanız muhtemelen klavyeniz çalışmıyordur. Endişelenmeden önce donanım birimlerinizin çalışıp çalışmadığını kontrol edin.

Sorun giderme: USB bellekten önyüklerken sorun yaşıyorsanız anakart denediğiniz yükleme türüne ayarlanmış mı, kontrol edin. UEFI sistemli platformların çoğu, Legacy sistemini denemeden önce UEFI bölme şemasına önyükleme yapacaktır.